बारम्बार तिर्खा लाग्नुले गम्भी’र बिरा’मी हुन सक्छ, बेवास्ता नगर्नुहोस्

 पानीले हाम्रो जीवनलाई सन्तुलित बनाउँछ तर यदि यस’को परिमाण शरीरमा असंतुलित भयो भने यसले जीवनलाई संकट खडा गर्न सक्छ। शरीरको भित्री प्रणालीले तिर्खा अ’नुसार पानीको आवश्य’क्ता पुर्‍याउँछ।

यद्यपि धेरै चोटि कोही मानिस’हरू अत्यधिक तिर्खा मह’सुस गर्छन् वा उनीहरू अत्यधिक र धेरै पानी पिउन थाल्छन्। वास्तवमा, अधिक ति’र्खा महसुस गर्ने अवस्था ग’म्भीर रोगको संकेत हुन सक्छ।धेरै चिकित्सा अनुसन्धा’नले भनेको छ कि स्वस्थ व्यक्तिको लागि प्रतिदिन औसत २ देखि ३ लिटर पिउने पानी पर्याप्त हुन्छ । पानीको आवश्य’कताको यो मात्रा केही सर्त’हरूमा कम वा बढ्न सक्छ ।

जब हाम्रो शरीरले अधिक परिश्रम गर्दछ वा हामी ए’क उच्च स्थानमा हुन्छौं वा अत्यधिक तातो तापक्रम रहेको अवस्थामा हामी सामा’न्य भन्दा बढी पानीको आवश्य’कता मह’सुस गर्दछौं। तर कहिलेकाँही केही बिरामी’हरूमा, मानिसह’रूलाई तिर्खा लाग्छ वा फेरि उनीहरूले अधिक पानी पिउन थाल्छन् । यो बुझ्नु महत्व’पूर्ण छ कि तपाईं’लाई किन तिर्खा लाग्छ र यो कुन रोग’को संकेत हो:

यी हुन् अत्याधिक तिर्खाका कारणहरू : चिकित्सा सर्तमा, अत्याधिक तिर्खाको अवस्थालाई ‘पोलिडि’प्सिया’ भनिन्छ। यस अवस्थामा सम्बन्धित व्यक्तिले अधिक पानी पिउँछ, जुन अवस्थामा शरीरमा सोडि’यमको कमी हुन सक्छ। वाकवाक वा बान्ता जस्तो लक्ष’ण पनि देखा पर्न सक्छ। यस बाहेक तपाईले धेरै पिसाब गर्ने समस्याको पनि सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। तर त्य’हाँ केहि रोगहरू छन् जसमा पोलिडिप्सिया अर्थात् अत्याधिक तिर्खा प्रमुख लक्ष’ण हो।

मधुमेह : आज’कल यो प्रत्येक उमेर समूहमा सामान्य प्रचलित रोग भएको छ। यो रोग कसैलाई खराब जीवनशैली वा आनुवं’शिक कारणले हुन सक्छ । दोहोरिने तिर्खा यसको पहि’चानको प्रमुख विशेषता हो। यस जीव’नशैली सम्बन्धित रोगमा, रगतमा चिनीको मात्रा बढ्छ, जसले मिर्गौलाले सजिलै’सँग फिल्टर गर्न सक्दैन। यो चिनी पिसाबको साथ बाहिर आउँछ, जसको कारणले शरी’रमा पानीको अभाव हुन्छ। यो बारम्बार तिर्खा’को कारण हो ।

यसका लागि जाँच गर्न आवश्यक छ । यी लक्षण’हरू शरीरमा देखि’एमा चाँडै तपाइँले मधुमे’हसम्बन्धी जाँच गर्नुहोस् ।

डिहाइड्रेशन – यसको सीधा अर्थ शरीरमा पानीको कमी हुनु हो । खाना विषाक्तता, पखाला, संक्रमण, ज्वरो वा जलेको मुख्य कारणहरू हुन् । बारम्बार तिर्खा, सुख्खा मुख, थकान, बान्ता, वाक’वाकी र बेहोस हुनु यसको लक्ष’णहरू हुन्। डिहाइ’ड्रसनको बिरामीलाई ठीक पानी र आवश्यक इलेक्ट्रो’लाइट्स दिएर निको हुन सक्छ । तर कहिलेकाहीं लापर’वाहीमा यसले मृ’त्युलाई पनि निम्त्याउन सक्छ।

चिन्ता सामान्य अर्थमा, मुटुको धड’कन बढ्ने, बेचैनी र घबरा’हटको भावना’लाई चिकित्सा चिन्ता भनिन्छ। यस्तो अवस्थामा, मुख पनि सुखा हुन्छ, जसको कारणले व्यक्तिले अधिक पानी पिउँछ। यस्तो अवस्था’मा, केही एन्जाइमहरूले पनि मुखमा बनेको र्‍याल’को मात्रा कम गर्दछ, जसको कारण बढी ति’र्खा लाग्न सक्छ।

जब यी लक्ष’णहरू देखा पर्न थाल्छन्, तब बुझ्नुहोस् शरी”रमा पानीको अभाव छ!

अपच – धेरै पटक चिल्लो वा मसलादार खाना खाएपछि शरीरले सजिलै पचाउँन सक्दैन । शरीरलाई प्रशस्त खाना पचाउन अझ बढी पानी चाहिन्छ। यसले शरीरमा पानीको अभाव गराउँछ र अत्यधिक तिर्खाको कारण हुन सक्छ। अत्याधिक पसिना – अत्याधिक पसिना विशेष गरी तातो र आर्द्र मौसममा देखा पर्दछ। तापक्रमलाई सन्तुलनमा राख्न हाम्रो शरीरले धेरै पानीको माग गर्दछ। यसका कारण पनि हामीलाई अधिक तिर्खा महसुस हुन्छ ।

समाधान के हो ?

अत्यधिक तिर्खाको नोक्सा’नबाट बच्न हामीले सर्वप्रथम तिर्खालाई सन्तुलनमा राख्नुपर्दछ । एकै पटकमा धेरै पानी पिउनु हुँदैन । घरेलु उपचार पनि प्रभावकारी हुन सक्छ। उदाह:रणको लागि, अमलाको धुलो र महको मिश्रण गरी खाने वा चिरा सौंफ खाँदा पनि कृत्रिम तिर्खा कम गर्न सकिन्छ। एक चम्चा का:लो मरिज धुलो चा’र कप पानीमा उमालेर पिउँदा पनि तत्का’लको तिर्खालाई मेटाउन सकिन्छ । यसले तपाईंलाई राहत दिनेछ । तिर्खा’को अधिक समस्या भ’एमा चिकित्सक’सँग सम्पर्क गरी सल्लाह लिनु पर्छ। – खबर हब